ประโยชน์ของเสม็ดแดง ผักเม็ก ยอดอ่อนมีรสเปรี้ยวอมฝาด กินกับน้ำพริก ลาบ ช่วยขับลม ขับพยาธิ

ประโยชน์ของเสม็ดแดง ผักเม็ก ยอดอ่อนมีรสเปรี้ยวอมฝาด กินกับน้ำพริก ลาบ ช่วยขับลม ขับพยาธิ

เสม็ดแดง ต้นไม้ที่พบขึ้นตามป่าธรรมชาติในทุกภาคของประเทศไทย ยอดอ่อนและผล เป็นที่นิยมรับประทานอย่างแพร่หลาย โดยยอดอ่อน จะมีรสเปรี้ยวปนฝาด รับประทานกับน้ำพริกชนิดต่างๆ ได้อร่อยเข้ากัน ส่วนผลมีรสหวานเย็นและมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เคี้ยวแล้วชุ่มคอ ให้ความรู้สึกสดชื่นยิ่งนัก

เสม็ดแดง ผักเม็ก มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Syzygium gratum (Wight) S.N.Mitra var. gratum จัดอยู่ในวงศ์ Myrtaceae มีชื่อเรียกอื่นๆ เรียกตามท้องถิ่นแตกต่างกันว่า ไคร้เม็ด (เชียงใหม่ ภาคกลาง) เม็ก (ตะวันออก ตะวันออกเฉียงเหนือ) เสม็ดแดง เสม็ดชุน เสม็ด (สกลนคร สตูล) เสม็ดขาว เสม็ดเขา (ตราด) เม็ดชุน (นครศรีธรรมราช) ขะเม็ก เป็นต้น

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของสมุนไพรผักเม็ก(เสม็ดแดง) เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง 20 เมตร กิ่งเป็นสันสี่เหลี่ยม ลำต้นสีน้ำตาลแดง เปลือกบาง ซ้อนกันหลายๆชั้น แตกกิ่งก้านมาก ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม  รูปรีถึงรูปใบหอก หรือรูปไข่ กว้าง 2.5-4 เซนติเมตร ยาว 6-8 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบแหลมหรือมน ขอบใบเรียบ ใบแก่ผิวด้านบนเกลี้ยงมันวาว ใบอ่อนสีน้ำตาลปนชมพู ผิวใบด้านล่างเกลี้ยง มีจุดโปร่งแสงหนาแน่น

ดอกช่อ แบบช่อแยกแขนง ยาว 1.5-3 เซนติเมตร ออกที่ซอกใบและปลายยอด ดอกย่อยสีขาว ไม่มีก้านดอก ฐานดอกรูปถ้วย ทรงรูปกรวยแกมทรงกระบอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม กลีบดอก 5 กลีบ แยกกัน สีขาว รูปเกือบกลม สีเหลืองอ่อน เกสรเพศผู้จำนวนมาก เกสรเพศเมียมีรังไข่ขนละเอียด อยู่ใต้วงกลีบ

ผลสด ทรงกลม สีขาว ฐานผลนูนออกมาและบุ๋ม กระจายพันธุ์แถบป่าผลัดใบ และริมลำธาร ออกดอกช่วงเดือน เมษายน ถึงพฤษภาคม ส่วนยอดอ่อนของผักเม็กนั้นมีรสเปรี้ยวอมฝาด ใบใช้รับประทานเป็นผักสด กินกับน้ำพริก ขนมจีนหรือข้าวยำ หรือ ตำพอกแก้เคล้ดขัดยอกฟกบวม

สรรพคุณทางสมุนไพรของเสม็ดแดง ผักเม็ก

- ใบสด ตำป่นปิดพอกแก้เคล็ดยอก ฟกบวมได้ดี หรือใช้ผลมะกรูด หรือใบพลู รมควันใต้ใบเสม็ดพออุ่นๆ นาบท้องเด็กแก้ท้องขึ้น ท้องอืด ท้องเฟ้อในเด็ก แก้ปวดท้องได้

- น้ำมันจากใบ มีกลิ่นคล้ายการบูร ใช้นวดแก้เคล็ด เมื่อย ปวดบวม แก้หมัด เหา ชุบสำลีอุดฟันแก้ปวดฟัน

- ใบอ่อน กินเป็นยาขับเสมหะ แก้หลอดลมอักเสบ ขับลม กินมากเป็นยาขับพยาธิ
   
การใช้ประโยชน์อื่นๆ เนื้อไม้นำมาใช้ก่อสร้างชั่วคราวและใช้ทำฟืนได้

สำหรับใครที่เคยได้กินผักและผลของสมุนไพรผักเม็ก (เสม็ดแดง) หรือท้องถิ่นไหนที่มีพืชชนิดนี้อยู่ ถือว่าโชคดีมากเลยทีเดียวนะคะ เพราะจะได้ใช้ประโยชน์จากสมุนไพรผักเม็ก (เสม็ดแดง) กันได้บ่อยๆ เพราะถือว่าเป็นพืชที่หายากมากแล้ว ดังนั้นหากใครที่พอจะหามาปลูกไว้ได้ก็จะเป็นการดีมากเลยทีเดียวนะคะ

อ้างอิงข้อมูลบางส่วน kaijeaw.com